Dữ liệu thủy văn đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi quản lý vận hành an toàn, hiệu quả hồ chứa thủy điện và an toàn cho vùng hạ du. Dữ liệu chuỗi thủy văn là một phần không thể thiếu. Hiện nay, EVNGENCO2 đang quản lý 10 hồ chứa thủy điện nên việc số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn được xem là nhiệm vụ trọng tâm. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ Chuyển đổi số của EVNGENCO2 trong năm 2022.
Lòng hồ Thủy điện Trung Sơn
Việc số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn mang đến nhiều lợi ích cho đơn vị quản lý. Cụ thể, căn cứ số liệu thủy văn được số hóa, các Đơn vị quản lý trực tiếp hồ chứa có cơ sở để xây dựng kế hoạch sản xuất điện hàng năm, xây dựng chiến lược chào giá khai thác trong thị trường điện,…; cũng như hỗ trợ để thẩm tra phê duyệt kế hoạch, chỉ đạo điều hành của Tổng công ty Phát điện 2 trong chiến lược chào giá khai thác trên thị trường điện và các mục đích khác có liên quan như công tác thống kê, báo cáo.
Dữ liệu chuỗi thủy văn trước đây chưa được thống kê, cập nhật đầy đủ
Trước đây, dữ liệu chuỗi thủy văn hồ chứa thủy điện trong EVNGENCO2 chưa được thống kê, lưu trữ và số hóa một cách có hệ thống để có thể truy xuất đầy đủ và thuận tiện. Cụ thể:
- Giai đoạn trước khi vận hành hồ chứa: Các dữ liệu thủy văn (Qvề) do Tư vấn thu thập để phục vụ tính toán công trình đang được các Đơn vị lưu trữ trên bản giấy trong hồ sơ Thiết kế kỹ thuật hoặc một số Đơn vị được Tư vấn cập nhật tính toán lại chuỗi thủy văn lưu trữ trong hồ sơ Tính toán lại điều chỉnh giá trị sản lượng điện (E0) của nhà máy khi thực hiện vận hành theo quy trình vận hành liên hồ chứa.
- Giai đoạn vận hành hồ chứa: Các chuỗi thủy văn (Qvề) trong quá trình vận hành gần đây được cập nhật lưu trữ trên Phần mềm Quản lý Kỹ thuật (PMIS) của EVN và Hệ thống thu thập số liệu quan trắc và vận hành hồ chứa thủy điện của EVN trên nền tảng website.
- Ngoài ra, tại Cơ quan EVNGENCO2 và các Đơn vị thành viên đang sử dụng một số hình thức cập nhật số liệu thống kê, lưu trữ vào file Excel hoặc nhập dữ liệu lên Web Thị trường điện Tổng công ty từ năm 2013 đến nay… Tuy nhiên các dữ liệu này chưa được đồng bộ tự động và liên kết với dữ liệu khác liên quan để giảm bớt thao tác nhập liệu thủ công, chưa thống kê đầy đủ chuỗi thủy văn quá khứ trước và trong giai đoạn xây dựng công trình...
Thông tin thủy văn của Thủy điện Trung Sơn qua các năm
Lợi ích của thể của số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn
Việc số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn hồ chứa thủy điện trong EVNGENCO2 phù hợp với công tác chuyển đổi số trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tổng công ty Phát điện 2. Giúp các Đơn vị và Tổng công ty chủ động khai thác dữ liệu, hạn chế việc cung cấp số liệu, báo cáo bằng bản giấy, giảm bớt thủ tục hành chính và tăng cường sự chính xác của số liệu; góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành hồ chứa và chào giá khai thác trong thị trường điện.
Qua quá trình triển khai, đến nay công tác số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn đã được hoàn tất và nghiệm thu đưa vào sử dụng từ tháng 6/2022 tại các Đơn vị thủy điện và Cơ quan Tổng công ty Phát điện 2. Theo đó, việc số hóa đã đáp ứng các yêu cầu khai thác dữ liệu như:
- Đối với phần mềm cập nhật dữ liệu đầu vào: Cập nhật khai báo một số thông tin cơ bản của từng hồ chứa như mực nước dân bình thường, mực nước chết, Q0, ...; Nhập số liệu đã thống kê từ các tài liệu hoặc file excel dữ liệu lưu lượng nước về hồ (Qvề) theo mô hình dòng chảy ngày, mô hình dòng chảy ngày, mô hình dòng chảy tháng … phù hợp với hồ sơ thiết kế kỹ thuật hoặc hồ sơ điều chỉnh giá trị sản lượng điện (E0) của mỗi nhà máy thủy điện được duyệt do Tư vấn lập trước đây; Có thể tự động giao tiếp, liên kết dữ liệu lưu lượng nước về hồ (Qvề) từ PMIS hoặc website Hệ thống thu thập số liệu quan trắc và vận hành hồ chứa thủy điện của EVN hoặc các Website liên quan khác đến quan trắc hồ chứa. Có thể nhập liệu thống kê, Import từ File excel theo từng chu kỳ thời gian giờ/ngày.
Nhập dữ liệu từ Excel
Nhập dữ liệu từ phần mềm Quản lý kỹ thuật
- Người dùng cuối được phân quyền để sử dụng: có thể truy xuất thông tin dữ liệu thủy văn một cách nhanh chóng, thuận tiện; lưu, xuất (export) dữ liệu dưới các dạng file excel/PDF bao gồm: Dữ liệu lưu lượng nước về hồ (Qvề), tính toán lưu lượng nước về bình quân theo thời gian biểu mong muốn; thống kê tính toán theo tần suất.
Thông tin tính toán Qv theo tần suất
Với những lợi ích như nêu trên, việc hoàn thành công tác số hóa dữ liệu chuỗi thủy văn của các hồ chứa thủy điện đã góp phần nâng cao năng lực vận hành, quản lý, cũng như tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh của EVNGENCO2 nói chung và các Đơn vị quản lý trực tiếp hồ chứa nói riêng.
Minh Lương – Tấn Quốc